Historia Estonii

W III–II tysiącleciu p.n.e. na obszarze obecnej Estonii pojawiły się plemiona ugrofińskie, z których wyłonili się przodkowie późniejszych Estów. Nazwa Estowie, zaświadczona w starożytności (Tacyt), oznacza ludność Estonii powstałą z przemieszania ludów ugrofińskich z napływającymi ludami bałtyckimi, oraz — prawdopodobnie — germańskimi ze Skandynawii.

Panowanie krzyżackie

Konsolidację państwową najpierw uniemożliwiły niszczycielskie najazdy wikingów i książąt z Rusi Kijowskiej, a od XII–XIII w. stały napór niemiecki (zbrojne misje biskupów z terenu Łotwy, działania zakonu kawalerów mieczowych i Krzyżaków). Prawie cała Estonia znalazła się pod władzą biskupa Ozylii, Dorpatu oraz zakonu krzyżackiego. Element niemiecki zdobył przewagę w warstwie rycerskiej (później wśród szlachty) oraz w miastach. Zapanowały stosunki wzorowane na istniejących w Niemczech (m.in. system lenny, rządząca warstwa panów feudalnych).

Infanty i zjednoczenie

Od XIII wieku obszar obecnej Estonii i Łotwy, opanowany przez Niemców, nosił nazwę Inflant. Administracyjnie tworzył swoistą konfederację 5 państw: zakonnego, arcybiskupstwa ryskiego oraz biskupstw kurlandzkiego, dorpackiego i ozylijskiego. W latach 1236–1346 północna część Estonii należała do Danii, następnie, w wyniku sprzedaży, znalazła się w państwie zakonnym, inflanckiej gałęzi Krzyżaków. Po walkach w XIV wieku z arcybiskupem ryskim zakon zyskał pozycję hegemona w Inflantach, stracił ją po przegranej wojnie Krzyżaków z Polską i Litwą (1410).Od XV w. Inflanty coraz bardziej interesowały państwo moskiewskie, Polskę (wraz z Litwą), Danię i Szwecję. W wywołana przez cara Iwana IV Groźnego wojna inflancka (1558–82) ogromnie osłabiła kraj. Estonia (Inflanty) związała się z Polską i Litwą, część jej zajęli Szwedzi i Duńczycy. W walce o Estonię zwyciężyli Szwedzi (1629 uzyskali część polską), a 1645 zjednoczyli całą Estonię pod swym panowaniem. W XVI–XVII w. w Estonii ustaliła się różnorodna struktura wyznaniowa (katolicyzm, luteranizm, prawosławie) oraz struktura społeczna zapewniająca najwięcej przywilejów ludności niemieckiej (baronowie), Reformy dokonane w czasie rządów szwedzkich zniosły wielką własność ziemską oraz zmniejszyły zależność i obciążenia chłopów. Zaczęła się budzić nar. świadomość estońska.

Wojna północna i wpływy Rosji

W wyniku wojny północnej (1700–21) Estonia przeszła pod panowanie Rosji. Car Piotr I Wielki zniósł reformy szwedzkie. Zagwarantował przywileje niemieckiej części ludności — nastąpiło znaczne pogorszenie sytuacji chłopów, zaostrzenie sprzeczności społecznych i narodowościowych, co na długo zagwarantowało Rosji pełną lojalność niemieckiej części ludności. W 1816 car Aleksander I zniósł w Estonii poddaństwo chłopów. Od lat 30 – tych XIX w. zaczęło się rozwijać nowoczesne rolnictwo, następnie przemysł. Procesy te wiązały się z szybką emancypacją narodową Estończyków, których kultura rozwijała się wraz z tworzeniem się nowoczesnego narodu estońskiego. Walka z przewagą niemiecką skłoniła Estończyków do ostrożnego poparcia (od lat 80.) antyniemieckiej polityki rosyjskiej w Estonii oraz zdecydowanego oporu wobec nacisków rusyfikacyjnych.

Ruchy rewolucyjne

Estończycy szybko zaczęli opanowywać różne działy gospodarki; jednocześnie trwała emigracja zarobkowa w głąb Rosji i za granicę. W Estonii stosunkowo silny był ruch rewolucyjny (łącznie z bolszewizmem).W 1917 rosyjski Rząd Tymczasowy zastosował w stosunku do Estonii ustawodawstwo demokratyczne. W 1919 nastąpiła okupacja niemiecka — powstał estoński Rząd Tymczasowy (po odparciu interweniujących wojsk sowieckich), proklamowano demokratyczną Republikę Estonii; 1920 został zawarty pokój między Estonią a Rosją sowiecką. Estonia w okresie międzywojennym stała się państwem o silnym rolnictwie (radykalna reforma rolna), z perspektywą rozwoju niektórych gałęzi przemysłu. W 1927 źródłem napięć stała się politycznych przewaga sejmu, przeciw czemu wystąpiła grupa kierowana przez K. Pätsa i J. Laidonera. Zaprowadzone przez nich 1934 rządy autorytarne utrzymały się do II wojny światowej.

Okres powojenny

W 1940 ZSRR anektował Estonię (wraz z Litwą i Łotwą zgodnie z paktem Ribbentrop–Mołotow), tworząc Estońską SRR, W 1941–44 znalazła się pod okupacja niemiecką — silne grupy kolaborujące (wabsowie), eksterminacja ludności żydowskiej. Po wojnie, mimo brutalnej sowietyzacji (deportacje, wprowadzenie systemu komunistycznego, napływ ludności rosyjskiej).Estończycy nie pogodzili się z utratą niepodległości i po załamaniu się systemu sowieckiego, 20 VIII 1991 proklamowali odnowioną Republikę Estońska. Od 1991 Estonia jest członkiem ONZ i innych organizacji międzynarodowych. Najbliższe stosunki łączą ją z Litwą i Łotwą. W 1. połowie lat 90. rządy estońskie wprowadzały zdecydowane reformy wolnorynkowe. Estonia osiągnęła znaczny wzrost gospodarczy (jeden z najwyższych w Europie). Do 1994 kraj opuściły wojska rosyjskie. 1995–99 rządził blok centrolewicowy (kierowany przez byłych działaczy komunistycznych) Estońskiej Partii Koalicyjnej i ludowców. 1999–2002 rządy objęła koalicja centroprawicowa Kwestia obecności licznej mniejszości ros. w Estonii i ograniczeń w nabywaniu praw obywatelskich przez ludność nieestońskojęzyczną powoduje spory wewnętrzne, napięcia w stosunkach z Rosją oraz problemy na arenie międzynarodowej. Mimo liberalizacji ustawy o obywatelstwie (1998), pozostaje w mocy restrykcyjne ustawodawstwo językowe. Estonia nawiązała bliską współpracę z Finlandią i innymi państwami skandynawskimi.. W 2004 stała się członkiem UE i NATO.
 

			Lovetotravel Kontakt

Ważne: nasze strony wykorzystują pliki cookies